Que cấy là
phương pháp tránh thai dùng một hay các que nhỏ như que diêm chứa hormone progesterone cấy vào dưới da. Sau khi được đưa vào cùng da dưới cánh tay, các que cấy sẽ phóng thích dần dần lượng hormone vào cơ thể tạo ra tác dụng ngừa thai kéo dài có thể lên đến 5 năm. Hormone sử dụng trong que cấy tránh thai là progesterone : levonorgestrel hay etonogestrel. Số lượng que cấy có thể từ 1 đến 6 que tùy loại
- Norplant : 6 que, tác dụng trong 5-7 năm
- Jadelle, Sinoplant : 2 que, tác dụng 5 năm
- Implanon : 1 que, tác dụng 3 năm
Đây là phương pháp ngừa thai rất hiệu quả nhưng còn khá mới ở nước ta. Implanon là loại que cấy hiện đang lưu hành tại Việt Nam. Bài viết xin đề cập chủ yếu đến dạng que cấy này. Implanon chứa etonogestrel, có ưu điểm là chỉ có một que cấy duy nhất, tác dụng ngừa thai kéo dài trong 3 năm.
Hiệu quả tránh thai
Điều đầu tiên cần phải đề cập đến là hiệu quả ngừa thai thực sự ấn tượng của Implanon: 99.95%, tức là có 9995 người sử dụng Implanon trong 10000 người sẽ không bị có thai ngoài ý muốn. Tỷ lệ này gần như tương đương với phương pháp triệt sản nữ, ngoại trừ rằng khả năng thụ thai của Implanon sẽ hồi phục hoàn toàn và nhanh chóng sau khi que cấy được lấy ra. Các phương pháp ngừa thai khác hay bị ảnh hưởng bởi sự tuân thủ của người sử dụng, tức là tỷ lệ thành công trên thực tế (typical use) thấp hơn so với lý thuyết (perfect use). Implanon hoàn toàn không bị tác động, chỉ 1 que cấy duy nhất và một lần cấy duy nhất, không cần phải làm gì thêm.
Tất nhiên nếu để que cấy quá thời gian được khuyến cáo, đối với Implanon là 3 năm, thì hiệu quả ngừa thai sẽ giảm đi.
Cơ chế tác dụng
Cũng như các biện pháp tránh thai có progesterone khác, que cấy tránh thai hoạt động dựa trên 2 cơ chế chính:
1. Làm đặc chất nhầy cổ tử cung, ngăn không cho tinh trùng xâm nhập buồng tử cung.
2. Ngăn sự rụng trứng (ở hơn phân nửa các chu kỳ).
Sử dụng que cấy tránh thai có an toàn
Hầu hết phụ nữ đều có thể sử dụng que cấy tránh thai một cách an toàn. Tuy nhiên, bất kỳ phương pháp nào cũng tiềm ẩn một số rủi ro nhất định.
Đặc biệt đối với những người bị ung thư vú, không nên sử dụng que cấy tránh thai. Do đó, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ xem với thể trạng và tình hình
sức khỏe của bạn có thể dùng que cấy tránh thai hay không.
Không ảnh hưởng tới nguồn sữa mẹ
Lựa chọn biên pháp tránh thai nào trong trong thời kỳ cho con bú mà không ảnh hưởng đến nguồn sữa mẹ là vấn đề được rất nhiều bà mẹ quan tâm. Bác sĩ Trần Đình Chiến (Cố vấn Y tế Cấp cao, Tổ chức Marie Stopes) cho biết: “Que cấy tránh thai có chỉ định khá rộng rãi, tương tự như các biện pháp tránh thai “Chỉ có Progestine” khác như thuốc tiêm DMPA, Que cấy được nhiều phụ nữ trong độ tuổi sinh sản lựa chọn. Đối với các bà mẹ đang cho con bú thì Que cấy tránh thai là sự lựa chọn phù hợp bởi tính an toàn, hiệu quả và thời gian tránh thai dài tới 3 năm. Đặc biệt là không ảnh hưởng đến sự tiết sữa và chất lượng sữa mẹ".
Vấn đề vô kinh khi sử dụng que cấy tránh thai
Sau 1 năm sử dụng, que cấy tránh thai hay gây ra tình trạng vô kinh. Tùy theo quan niệm của mỗi người mà đây có thể là ưu điểm hay là nhược điểm của que cấy này. Đối với một số người thì việc không ra máu kinh hàng tháng của một phụ nữ là chuyện “bất thường”, không hợp với tự nhiên. Thực ra giai đoạn vô kinh này không là bệnh lý, máu kinh không hề tích tụ trong cơ thể. Nếu một phụ nữ ra máu ít hay không ra máu kinh thì điều này có lợi cho sức khỏe, ngăn ngừa tình trạng thiếu máu thiếu sắt hay gặp ở phụ nữ hay không hạn chế họ trong các hoạt động vui chơi. Do đó không nên xem vấn đề này là một bất lợi khi cân nhắc sử dụng Implanon.
Các trường hợp cần thận trọng
- Cho trẻ bú dưới 6 tuần sau sanh.
- Có huyết khối tĩnh mạch sâu ở chân hay phổi.
- Xuất huyết âm đạo chưa giải thích được.
- Ung thư vú hay có tiền căn ung thư vú.
- Đang có bệnh lý gan nặng.
- Đang sử dụng thuốc chống động kinh hay thuốc điều trị lao (rifampicin).
Mỗi trường hợp có những mức độ nặng nhẹ khác nhau để cân nhắc sử dụng que cấy tránh thai, nhưng thông thường nếu gặp các trường hợp này nên dùng biện pháp tránh thai khác.
Phản ứng phụ nghiêm trọng
Nhiều người lo lắng rằng cơ thể của họ sẽ gặp những vấn đề nghiêm trọng về sức khỏe khi tiếp nhận kích thích tố nội tiết có từ que cấy. Tuy nhiên, những phản ứng phụ này không xảy ra thường xuyên, do đó, khi gặp những dấu hiệu dưới đây hãy báo ngay với bác sĩ:
- Âm đạo bạn chảy nhiều máu bất thường hoặc kéo dài.
- Que cấy lộ rõ dưới lớp da tay hoặc bạn lo lắng nó bị dịch chuyển trên cánh ta.
- Không phải ai cũng thích hợp với việc cấy que tránh thai và việc cấy que lúc nào cũng thuận lợi. Đôi khi vẫn “dính" bầu như thường.
- Những tác dụng phụ sau khi cấy que, bao gồm: bị ngứa, rối loạn chu kì kinh nguyệt (không thấy kinh hoặc thấy ít, rong kinh), chóng mặt, chảy máu thường xuyên...
- Que cấy sâu quá, lấy ra lâu và đau giờ chịu cái thẹo vì khoét để lấy que ra".
- Việc đặt que tránh thai còn khiến người dùng có nguy cơ bị mụn, nhiều trường hợp người dùng lên cân, giảm ham muốn. Bên cạnh đó, việc cấy que tránh thai tăng nguy cơ các bệnh lây qua đường tình dục nếu không sử dụng bao cao su.
>>> Xem thêm:
Những điều cần biết về thuốc tiêm tránh thai
Những điều cần biết về miếng dán tránh thai
Những điều cần biết về thuốc tránh thai khi đang cho con bú
Nha Trang (th)