Theo kết quả khảo sát của The Authors Guild, mức thù lao trung bình cho các nhà văn chuyên nghiệp là 20.300 USD vào năm 2017. Trong khi thu nhập của các "cây viết" bán thời gian đã giảm 42% từ 10.500 USD từ năm 2009 xuống còn 6.080 USD.
Đây là kết quả của một nghiên cứu mở rộng trong năm 2018 với hơn 5.000 tác giả sách đã xuất bản, ở nhiều thể loại và bao gồm cả các nhà văn truyền thống và tự xuất bản.
Mary Rasenberger, giám đốc điều hành của The Authors Guild, cho rằng những tiểu thuyết gia đại tài của thế kỷ 20 như William Faulkner, Ernest Hemingway và John Cheever, có mức sống của tầng lớp trung lưu chỉ nhờ nghề viết.
Hiện tại, hầu hết các nhà văn cần phải bổ sung thu nhập của họ bằng các hoạt động diễn thuyết hoặc giảng dạy. Thu nhập nghiêm túc liên quan đến sách - tức là tiền bản quyền và tiền tạm ứng - cũng giảm, gần 30% đối với các nhà văn toàn thời gian kể từ năm 2009.
Viết bài cho các tạp chí và báo đã từng là một nguồn thu nhập bổ sung vững chắc cho các nhà văn chuyên nghiệp, nhưng sự suy giảm của ngành báo chí cũng đồng nghĩa với việc ít cơ hội hơn cho các tác giả được trả nhuận bút từ việc viết báo. Nhiều ấn phẩm báo chí, từng đem lại nguồn thu cứng cho nhiều tác giả, giờ đã phải đóng cửa.
Theo bà Rasenberger, sự sụt giảm thu nhập của các tác giả phương Tây phần lớn là do hệ thống phân chia doanh số của nền tảng sách trực tuyến Amazon. Cụ thể, tập đoàn này sẽ tính phí hoa hồng và phí tiếp thị cho các nhà xuất bản lớn, mà theo Rasenberger, về cơ bản sẽ làm mọi cách để ngăn chặn sách của họ bị chôn vùi trên nền tảng.
Các nhà xuất bản nhỏ và độc lập, có ít nguồn lực và khả năng thương lượng hơn, đã bị ảnh hưởng đặc biệt nghiêm trọng. Các công ty xuất bản sách buộc phải đẩy những khoản lỗ này cho các nhà văn dưới hình thức cắt giảm tiền bản quyền và tiền tạm ứng, đồng thời các tác giả cũng mất thu nhập từ những cuốn sách được bán lại trên nền tảng trực tuyến.
Ở một khía cạnh nào đó, những thay đổi này phù hợp với sự chuyển dịch chung sang nền kinh tế gig (Gig economy), trong đó mọi người thường làm việc bán thời gian nhiều công việc để bù đắp cho việc thiếu thu nhập ổn định. Nhưng toàn bộ ngành công nghiệp viết lách luôn né tránh việc tiêu chuẩn hóa lương.
Nữ nhà văn Cheryl Strayed - tác giả cuốn "Hoang Dã - Hành Trình Tìm Lại Mình Trên Đường Mòn Pacific Crest", từng đưa ra một nhận định về nghề viết: “Không có công việc nào khác trên thế giới mà bạn dù có bằng thạc sĩ nhưng vẫn không rõ mình sẽ rỗng túi hoặc kiếm được 5 triệu USD."
Trong khi đó, nữ biên tập viên kỳ cựu Manjula Martin cho biết “những người có thể hành nghề viết lách là những người có nguồn thu nhập khác, điều này tạo ra rào cản gia nhập và hạn chế các loại câu chuyện tiếp cận với nhiều đối tượng."
"Xu hướng này làm sụt giảm giá trị của việc viết lách, trong đó nó thường được xem như một thú vui hơn là một thiên chức có giá trị", bà Martin nói.
Còn đại diện của The Authors Guild - Mary Rasenberger, cho rằng ai cũng nghĩ rằng họ có thể viết, bởi vì mọi người đều viết. Nhưng các nhà văn chuyên nghiệp là “những người đã sống với nghề và gây dựng nghệ thuật viết lách của họ trong nhiều năm.”
“Những gì mà một nhà văn chuyên nghiệp có thể truyền đạt bằng văn bản vượt trội hơn nhiều so với những gì phần còn lại của chúng ta có thể làm được. Là một xã hội, chúng ta cần điều đó, bởi vì đó là một cách để kết tinh các ý tưởng, giúp chúng ta nhìn nhận mọi thứ và thấu hiểu chính mình, để biết được rằng chúng ta hiện đang ở đâu và sẽ đi về đâu.”