Trước năm 2014, tai biến xảy ra với 3 em bé ở Quảng Trị sau khi tiêm văcxin sởi khiến nhiều gia đình hoang mang. Mặc dù đến nay nguyên nhân xảy ra tai biến cho các cháu Quảng Trị là do tiêm nhầm thuốc, song thời điểm đó sự cố này được nhiều người quy kết do văcxin và quyết định không cho con chủng ngừa. Theo Bộ Y tế khi ấy, tỷ lệ trẻ được chủng ngừa văcxin sởi khi ấy rất thấp, thậm chí tại Hà Nội, 90% trẻ mắc bệnh sởi chưa được chích ngừa.
Giáo sư Đặng Đức Anh, Viện trưởng Vệ sinh Dịch tễ Trung ương, Trưởng Ban Quản lý dự án tiêm chủng mở rộng quốc gia cho biết, dịch sởi năm 2014 bùng phát mạnh, hàng trăm nghìn em bé mắc bệnh nghi do sởi, hơn 6.000 trẻ được xác định mắc sởi, gần 150 cháu tử vong. Khi đó bố mẹ mới đổ xô cho con đi chích ngừa sởi khiến các điểm tiêm chủng quá tải. Bộ Y tế cũng tổ chức nhiều đợt tiêm ngừa sởi cho trẻ đến 14 tuổi. Nhờ vậy đến năm 2016, các ca bệnh sởi được ghi nhận thấp nhất trong vòng 10 năm qua với chỉ hơn 46 bệnh nhân trên cả nước.
Hai bệnh khác gần đây cũng bùng phát trở lại và cướp đi sinh mạng hàng chục em bé, do không được chích ngừa văcxin là ho gà và viêm gan B. Năm 2016 dịch ho gà trở lại khiến hàng trăm em bé Hà Nội phải nhập viện, nhiều em tử vong.
Theo thống kê của dự án Tiêm chủng mở rộng quốc gia tại Việt Nam, tỷ lệ tiêm chủng đầy đủ cho trẻ dưới 1 tuổi đạt 98% vào năm 2016. Tuy nhiên cả nước vẫn còn 550.000 trẻ chưa được tiêm văcxin viêm gan B liều sơ sinh, 62.000 trẻ chưa được tiêm đủ 3 liều văcxin DPT (bạch hầu - ho gà - uốn ván), 79 huyện có tỷ lệ tiêm DPT mũi 3 dưới 90%.
Trong hội thảo mới đây, bác sĩ Dương Thị Hồng, Phó Viện trưởng Vệ sinh dịch tễ trung ương cho biết trọng tâm của công tác tiêm chủng thời gian tới đây là Việt Nam cần phải tăng tỷ lệ tiêm văcxin viêm B liều sơ sinh trong vòng 24 giờ để đạt mục tiêu khống chế bệnh viêm gan B vào năm 2017. Tỷ lệ tiêm văcxin viêm gan B liều sơ sinh trong vòng 24 giờ đầu năm 2016 đạt 68% nhưng vẫn còn 15 tỉnh có tỷ lệ ở thấp, dưới 50%.
Đánh giá của bác sĩ Hồng, thời gian qua người dân thiếu lòng tin do một số sự cố trẻ sơ sinh tử vong sau tiêm văcxin viêm gan B, dù các chuyên gia y tế đã xác định nguyên nhân không phải do văcxin. Do đó nhiều bố mẹ vẫn ngần ngại khi tiêm văcxin cho con.
Gần đây xuất hiện nhiều cá nhân, hội nhóm kêu gọi chống tiêm văcxin và dẫn các nghiên cứu từ nước ngoài về tác hại của văcxin. Ví dụ, họ dẫn khảo sát cộng đồng homeschooled tại Mỹ về tiêm chủng cho thấy, so với trẻ không chủng ngừa thì trẻ chích văcxin mắc bệnh mãn tính nhiều hơn gấp 2,4 lần, chàm cao hơn 2,9 lần. Trẻ tiêm chủng bị tự kỷ nhiều hơn 4,2 lần, khuyết tật học tập 5,2 lần, viêm mũi dị ứng nhiều hơn 30 lần so với trẻ không tiêm. Nhiều bà mẹ cũng chia sẻ không cho con tiêm văcxin và "trộm vía rất khỏe mạnh".
Theo Phó giáo sư Phan Trọng Lân, Viện trưởng Pasteur TP HCM, các nghiên cứu tại Mỹ hay Anh cho rằng văcxin gây tự kỷ hay động kinh ở trẻ đều đã được chứng minh là không chính xác. Thực tế các em bé này đều mắc những bệnh khác. Thậm chí có tác giả nghiên cứu này đã bị tòa án tuyên là gian lận số liệu và có xung đột lợi ích cá nhân. Có kết quả nghiên cứu đổ lỗi cho văcxin đã phải buộc rút khỏi một tờ báo dù đăng tải đã 10 năm. "Tỷ lệ tai biến do văcxin rất thấp so với lợi ích to lớn mà nó mang lại cho cộng đồng", phó giáo sư Lân nói.
Bác sĩ Trương Hữu Khanh, Trưởng Khoa Nhiễm Bệnh viện Nhi đồng 1 cũng khuyến cáo: "Không cho con chích ngừa văcxin là có tội với đất nước, với một thế hệ". Theo bác sĩ Khanh, nếu con bạn không tiêm văcxin mà vẫn khỏe một phần do may mắn, phần khác do sống trong cộng đồng nguy cơ lây nhiễm thấp. Song nếu con bạn tiếp xúc với vùng có nguy cơ cao thì khả năng nhiễm bệnh cao hơn trẻ được chủng ngừa.
Theo giáo sư Đặng Đức Anh, tiêm văcxin phòng bệnh thuộc chương trình tiêm chủng mở rộng không chỉ tự nguyện mà còn bắt buộc theo Luật Phòng chống bệnh truyền nhiễm. Nếu trẻ không được chích văcxin phòng bệnh sẽ có nguy cơ cao mắc bệnh và lây nhiễm trong cộng đồng.
Sau hơn 30 năm triển khai công tác tiêm chủng mở rộng, hơn 600 triệu liều văcxin đã được chích miễn phí cho trẻ em và phụ nữ. Nhờ vậy giảm tỷ lệ mắc và tử vong của các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm có văcxin dự phòng từ hàng trăm đến hàng nghìn lần. Năm 2016 là năm thứ 16 liên tiếp Việt Nam bảo vệ thành quả thanh toán bệnh bại liệt và là năm thứ 11 cả nước duy trì thành quả loại trừ bệnh uốn ván sơ sinh. Rất nhiều bệnh trên thế giới nhờ văcxin mà hầu như đã tuyệt tích như bệnh đậu mùa.
