Chuỗi các hoạt động “Phở - Câu chuyện di sản văn hóa phi vật thể trong dòng chảy sáng tạo” nhằm tôn vinh và lan tỏa giá trị văn hóa “phở Hà Nội,” tôn vinh những những nghệ nhân, người thực hành nắm giữ và trao truyền các tri thức, kỹ năng, kỹ thuật, bí quyết chế biến phở vừa khai mạc vào sáng nay, ngày 11/10 và kéo dài tới hết ngày 12/10, tại Trung tâm thương mại Tasco Mall, Hà Nội.
Đặc biệt, tọa đàm bàn tròn trong khuôn khổ sự kiện chính là dịp để các nhà nghiên cứu, nghệ nhân, chuyên gia ẩm thực, các doanh nghiệp và nhà quản lý cùng chia sẻ góc nhìn, câu chuyện và đề xuất những sáng kiến nhằm khẳng định giá trị văn hóa và lịch sử của phở; tìm hướng đi mới trong quảng bá, phát triển phở Việt trên bản đồ ẩm thực thế giới; kết nối phở với các ngành sáng tạo, du lịch, truyền thông và công nghiệp văn hóa.
Sự kiện do Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội, Báo Kinh tế & Đô thị phối hợp với các đơn vị đối tác tổ chức.
Nâng tầm vị thế văn hóa Việt trên trường quốc tế
Phó Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội, bà Lê Thị Ánh Mai đánh giá phở Hà Nội là sự kết tinh của tri thức dân gian, kỹ năng chế biến và tập quán thưởng thức đặc trưng của người Hà Nội, chứa đựng tinh hoa văn hóa đất Kinh kỳ, phản ánh chiều dài lịch sử, sự khéo léo và tinh tế trong văn hóa ẩm thực Hà Thành.
Năm 2024 Tri thức dân gian “Phở Hà Nội” đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa vào Danh mục quốc gia về di sản văn hóa phi vật thể. Đây không chỉ là sự ghi nhận chính thức của Nhà nước đối với những giá trị văn hóa, lịch sử và khoa học của di sản; đồng thời cũng đặt ra yêu cầu đối với công tác bảo vệ, truyền dạy, quảng bá và phát huy giá trị di sản trong bối cảnh hiện nay.
Theo Trưởng phòng Quản lý Di sản văn hóa (Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội), Tiến sỹ Phạm Thị Lan Anh: “Phở hay các món ăn khác đều gắn với một không gian văn hóa, nơi nó sinh ra, nơi nó được lưu truyền và phát triển. Vấn đề phát triển là việc chúng ta phải giải quyết hiện nay. Năm ngoái, Hà Nội có thí điểm ‘phở số’ khi đưa AI, robot vào thực hiện một số công đoạn. Nhưng thực tế, robot không thể thay thế cho những tri thức, bí quyết cốt lõi của người nghệ nhân. Chính vì vậy, Cục Di sản và rất nhiều chuyên gia đã đồng hành cùng Hà Nội để tìm ra giá trị cốt lõi nhất đó là gì, tri thức của nghệ nhân là gì, tri thức dân gian và phải bảo tồn ra sao…”
Là đơn vị đồng hành chính thức cùng Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội trong chuỗi hoạt động tôn vinh phở lần này, đại diện Acecook Việt Nam, ông Yokoyama Hiroya nhấn mạnh: “Chúng tôi nhận thức sâu sắc rằng, mỗi tô phở được giới thiệu, mỗi hoạt động gắn với phở được thực hiện, đều là một phần của hành trình bảo tồn và lan tỏa những giá trị văn hóa truyền thống. Trong hơn 30 năm có mặt tại Việt Nam, Acecook đã không ngừng nghiên cứu, cải tiến để đưa hương vị phở đến gần hơn với người tiêu dùng, vừa giữ được tinh túy nguyên bản, vừa đáp ứng nhu cầu hiện đại.”
Đặc biệt, năm 2025 Acecook đã “bắt tay” Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội, cam kết trong hành trình dài hạn, với mục tiêu cao nhất là cùng chung tay đưa phở trở thành Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại được UNESCO công nhận. “Đây không chỉ là niềm vinh dự cho đất nước Việt Nam, mà còn là lời khẳng định vị thế của văn hóa Việt trên trường quốc tế,” ông Yokoyama Hiroya nói.
Làm sao phát triển bền vững thương hiệu Phở?
Các chuyên gia tại sự kiện đều công nhận rằng phở không chỉ là món ăn mà là hồn cốt Việt Nam, là dấu ấn, là thương hiệu Việt, thậm chí phở chính là một “mỏ vàng.” Nếu chúng ta biết khai thác ‘mỏ vàng’ này bằng công nghiệp văn hóa thì phở sẽ không chỉ chiếm lĩnh thị trường trong nước, thu hút du khách đến thưởng thức di sản ẩm thực, mà phở còn vươn ra quốc tế sâu rộng hơn nữa.
“Thời gian tới, chúng ta cần xây dựng một hệ sinh thái sáng tạo để có thể hỗ trợ phở phát huy giá trị hơn nữa, xây dựng thương hiệu phở bền vững và lan tỏa khắp thế giới. Muốn xây dựng thương hiệu phải bắt đầu bằng một câu chuyện với không gian dành cho phở phát triển. Ở đó phở được kể một cách sáng tạo, hấp dẫn và truyền cảm hứng,” Phó Giáo sư, Tiến sỹ Bùi Hoài Sơn, Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa-Xã hội của Quốc hội nhấn mạnh.
Theo vị chuyên gia này, Việt Nam cần có những sự kiện để tôn vinh phở như ngày phở Việt Nam, ngày phở Hà Nội được tổ chức ở trong nước hay quốc tế; cần có những cuộc thi tôn vinh phở; áp dụng công nghệ để tăng giá trị cho phở, như số hóa phở, đưa phở lên các nền tảng xã hội như Tiktok, Facebook…
Trong khi đó, Phó Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao Lê Thị Ánh Mai khẳng định: “Thực hiện Nghị quyết số 09 của Thành ủy Hà Nội về phát triển công nghiệp văn hóa trên địa bàn Thủ đô giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, việc bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể, Phở có vai trò đặc biệt quan trọng. Việc gắn kết giá trị truyền thống của phở với xu hướng sáng tạo và đổi mới trong công nghiệp văn hóa chính là hướng đi bền vững, giúp di sản vừa phát huy giá trị, vừa giữ được bản sắc truyền thống, qua đó góp phần hiện thực hóa các mục tiêu chiến lược phát triển văn hóa, kinh tế và xã hội của Thủ đô.”
Tháng 9 vừa qua, Ủy ban nhân dân Thành phố Hà Nội đã đề xuất với Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xin chủ trương của Thủ tướng Chính phủ cho phép Hà Nội chủ trì phối hợp với các tỉnh, thành phố có di sản “Phở” xây dựng Hồ sơ khoa học đề nghị UNESCO ghi danh phở vào Danh sách di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Đây là bước đi quan trọng thể hiện sự quyết tâm bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể, đồng thời định vị thương hiệu ẩm thực “Phở” không chỉ trong nước mà còn trên trường quốc tế.
“Phở xứng đáng đứng ngang hàng với rất nhiều những di sản văn hóa phi thể ở loại hình ẩm thực đã được UNESCO ghi danh của các quốc gia như Hàn Quốc, Trung Quốc, các nước Đông Nam Á, hay là của Pháp… Tôi tin chắc rằng với trình độ, kinh nghiệm cũng như nỗ lực của các nghệ nhân, các cấp chính quyền, nhà nghiên cứu trong quá trình xây dựng hồ sơ Việt Nam sẽ có một bộ hồ sơ chất lượng để trình UNESCO,” Viện trưởng Viện Hà Nội học và Đào tạo quốc tế, Tiến sỹ Lê Thị Thu Hương bày tỏ.
